پیروان آیین یارسان در اسارت تبعیض های  چند گانه

یداله بلدی:

شهر سرپل ذهاب بیشترین آمار ویرانی و کشته را در زلزله ویرانگر ۲۵ آبان کرمانشاه در برداشته است . شهر سرپل ذهاب از شهرهای مرزی استان کرمانشاه است و ۸۵ هزار نفر جمعیت دارد که اکثریت مردم این شهر پیرو آیین یارسان یا اهل حق هستند. در اطراف این شهر آثار باستانی متعلق به دوران قبل از اسلام وجود دارد که نشانگر قدمت تاریخی این شهر می‌باشد.

زلزله ویرانگر  اخیر برخی از واقعیت‌های وضعیت زندگی مردم این منطقه را آشکار کرد و آن را در معرض دید افکار عمومی قرارداد که یکی از فقیرترین و محروم‌ترین  شهرهای ایران است و افزون بر تبعیض قومی و مذهبی از عقب‌ماندگی اقتصادی نیز رنج می‌برد و بیکاری  هم در بین جوانان بیداد می‌کند زیرا در سرپل ذهاب، کارخانه یا کارگاه موجود نیست و هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی چشمگیر که کارآفرین باشد وجود ندارد و داوطلبان استخدامی در سازمان‌های دولتی نیز در گزینش به دلیل غیرمسلمان بودن پذیرفته نمی‌شوند. به همین علت جوانان، ناچار جلای وطن می‌کنند و به کشورهای اروپایی پناهنده می‌شوند و یا در شهرهای بزرگ ایران به‌کارهای طاقت فرساتری تن  می‌دهند.

آیین یارسان در قرن چهارم هجری، شکل‌گرفته که آمیزه‌ای است از ادیان ایران باستان مانند زروانی، زرتشتی و میتراییسم. اما در طی زمان و تحت سلطه حکومت‌های شیعه براثر فشارها و تضییقات ناچار برخی از اعتقادات تشیع را نیز پذیرفته‌اند، اما هیچ‌کدام از مناسک و مراسم اسلامی را بجای نمی‌آورند و به اصول و فروع دین اسلام اعتقاد ندارند.

جمعیت پیروان یارسان را حدود ۴ میلیون نفر تخمین می‌زنند که حدود دو و نیم میلیون آن در ایران و بقیه در کشورهای عراق، سوریه، ترکیه و لبنان، ساکن هستند. اکثریت پیروان آیین یارسان در استان کرمانشاه و در شهرهای  قصر شیرین، سرپل ذهاب، اسلام‌آباد، گیلان غرب، ازگله، کرند و صحنه زندگی می‌کنند و بقیه نیز در استان‌های همدان، آذربایجان شرقی، زنجان، خراسان، لرستان و قزوین ساکن هستند.

در اوایل انقلاب رژیم غیر از سرکوب دگراندیشان درصدد به اسلام درآوردن آیین‌های غیررسمی مانند بهایی و یارسان بود و با اقداماتی گسترده با تبلیغ، تهدید و ارعاب تلاش می‌کرد تا از برگزاری مراسم آیین یارسان جلوگیری کند و آنان را به شرکت در نمازگزاری در مساجد و مراسم عزاداری محرم وادار کند، اما بدیهی است هرگاه هویت و فرهنگ یک قوم یا آیین مورد سرکوب و تبعیض قرار گیرد، مقاومت برای حفظ عقیده و هویت آن بیشتر می‌شود، ازاین‌رو پیروان آیین یارسان به مقاومت برخاستند و حاکمیت در تحمیل باورهای تشیع به مردم یارسان با شکست مواجه شد.

از دیگر باورهای مردم یارسان که رژیم آن را برنمی‌تابد، نواختن تنبور و خواندن آواز دسته‌جمعی در جم خانه‌هاست که از خرد و کلان و زن و مرد در کنار یکدیگر تنبور می‌نوازند و هماهنگ آواز آیینِی می‌خوانند، رژیم با تمام تلاش نتوانست مانع از برگزاری این مراسم شود.

مردم یارسان انواع مشکلات و رنج‌ها را تجربه کرده‌اند، در آغاز انقلاب عده‌ای از مردم یارسان که از فشارها و تضییقات رژیم به ستوه آمده بودند، به کشور عراق پناهنده شده و در اردوگاه رمادیه  اسکان داده شدند که برخی از آنان توسط سازمان ملل به کشورهای اروپایی و کانادا اعزام شدند، عده‌ای  نیز به ایران بازگشتند که هنوز فاقد کارت ملی هستند و عده‌ای نیز پس ۳۸ سال هنوز در اردوگاه بسر می‌برند و فاقد امکانات بهداشتی و آموزشی هستند. سرنوشت ساکنین این اردوگاه در این ۳۸ سال یکی از فاجعه‌بارترین سرنوشت‌های بخشی از مردم فقیر و محروم کشورمان است.

در زمان جنگ نیز پس از استان خوزستان، بیشترین میزان ویرانی و آوارگی را مردم این منطقه تحمل کردند. شهر باستانی قصر شیرین به ویرانه‌ای تبدیل شد و شهرهای سرپل ذهاب و کرند و تمامی روستاها اطراف نیمه ویران و خالی از سکنه شدند و عده‌ای از مردم غیرنظامی و کشاورز نیز به اسارت ارتش عراق درآمدند و سال‌ها در اسارت بودند وعده‌ای نیز در اسارت درگذشتند.

در آغاز انقلاب شهرهای سرپل ذهاب و کرند پایگاه نیروی‌های چپ‌گرا به‌ویژه فداییان خلق بود، ستاد سازمان فدایی در شهر کرند مستقر بود و اغلب جوانان، هوادار این سازمان بودند و مردم شهر و روستا برای حل مشکلات خود به ستاد سازمان مراجعه می‌کردند. در انتخابات مجلس خبرگان که در سال ۵۸ برگزار شد و سازمان‌های سیاسی هم می‌توانستند کاندیدا معرفی کنند، کاندیدای سازمان فدایی در شهرهای کرند و سرپل ذهاب تمام آرا را کسب کرد این نتایج برای حاکمیت خوشایند نبود و بر تبعیض خود بر مردم محروم یارسان افزود.

دستگیری و زندانی کردن پیروان یارسان به دلایل واهی از دیگر اقدامات کینه‌توزانه حاکمیت نسبت به پیروان یارسان است. در سال ۹۴ به علت اهانتی که در زندان همدان، نسبت به زندانیان یارسان شده بود دو نفر از یارسانیان خود را در برابر فرمانداری همدان به آتش کشیدند که نیک‌مرد طاهری براثر آتش‌سوزی جان سپرد و حسین رضوی نیز دچار سوختگی ۶۰ درصد شد. تمام دردها و رنج‌هایی مانند جنگ، آوارگی، بیکاری، محرومیت و تبعیض را که مردم یارسان در این سال‌ها تحمل کرده‌اند، حاکمیت نه تنها درصدد جبران این مشکلات برنیامده بلکه  تبعیض قومی و مذهبی و بیکاری و مشکلات اقتصادی همچنان ادامه دارد.

اکنون‌که یک ماه از وقوع زلزله می‌گذرد کمک‌های بی‌دریغ مردمی به این منطقه محروم همچنان ادامه دارد زیرا هدف مردم از یاری‌رسانی بر اساس قوم و مذهب نیست بلکه برپایه های نوع‌دوستی وهم میهنی استواراست. امید است این کمک‌ها همچنان ادامه داشته باشد و این همبستگی و گرایشات نوع‌دوستانه پایه‌هایی برای ایجاد نهادهایی برای یاری‌رسانی به خیل عظیم آسیب دیدگان مانند: معلولان، بیماران خاص، زندانیان، کودکان وزنان خیابانی باشد.

اشاره: مسوولیت محتوای نوشتارها و مقاله‌های ارسالی، بر عهده نویسنده است و گذار (سامانه دموکراسی و داد)، دیدگاه‌ها و آرای مطرح شده در محتوای مطالب را ارزش‌گذاری نمی‌کند. هدف این سامانه مهیا کردن تریبونی آزاد برای بیان آرا و دیدگاه‌های مختلف در راستای گذار از حاکمیت اسلامی به دموکراسی است.

دیدگاهی بنویسید

لطفا دیدگاه خود را در اینجا بنویسید
لطفا نام خود را در اینجا بنویسید

4 × 1 =